Rusya’ya ait bir Boeing 747-8 kargo uçağı, Moskova’dan Almanya’nın Leipzig kentine uçarken, Finlandiya’nın orta ve güney bölgeleri üzerinde acayip bir rota izledi.

Görünüşe göre önceden planlanmış olan ve hafta sonu meydana yapılan uçuşun rotasının değişmesinin nedeni hâlâ bilinmiyor, ancak uçağın yolunda sapması Finlandiya'nın alarma geçmesine sebep oldu.

The War Zone web sitesinin haber-yorumuna göre, bu uçuş, özellikle Baltık bölgesinde olmak üzere genel olarak Avrupa’daki Doğu-Batı gerginliğinin doruğa çıktığı döneme rastladı.

AirBridgeCargo Airlines tarafından yapılan RU675 sefer sayılı uçuş için B747 15 Ocak günü akşam saatlerinde Barents Denizi kıyılarına yakın Murmansk’a gitmek üzere Moskova’dan havalandı.

Jumbo jet, havalandıktan sonra keskin bir dönüş yaparak batıya, Beyaz Deniz’e doğru yöneldi. Uçağın normal olarak, Baltık bölgesinin güneyindeki bir rota üzerinden uçması gerekiyordu. Ancak uçağın izlediği rota, uçağı önce Finlandiya’nın orta kesimlerine, sonra Baltık Denizi üzerine ve ardından Almanya’nın doğusundaki Leipzig’e götürdü.

Askerî tesisler

Bu aşamada, uçakta yük olup olmadığı bilinmiyor. Uçağı işleten firma, bu konuda açıklama yapmadı. Uçağın rotasını değiştirmesi, yolu uzatmanın yanısıra uçuş süresine de ek bir saat de ekledi.

Rota değişikliği, Jyväskylä kenti dışında, Tikkakoski’de bulunan Finlandiya Hava Kuvvetleri genel karargâhı ve aynı kentte bulunan bir askerî istihbarat birliğinin üzerinde uçmasını sağladı. 

RU675’in yolundan sapması, uçağın, ayrıca Finlandiya’nın orta kesimlerinde bulunan ve halen hiçbir uçak bulunmayan Halli hava üssü üzerinden geçmesini de neden oldu.

Uçuş verileri sağlayan açık kaynaklara göre, uçak, Finlandiya üzerinde 8 bin 500 metre irtifada uçuyordu. Aslında irtifa alçak olmasa da böyle bir uçuşun normal seyir irtifasının epey altında kalıyordu.

Niyet ne?

Bazı gözlemciler, uçağın rotasından sapmasının, istihbarat toplamak ya da bilerek bir kışkırtmaya girmek gibi kötü niyetli olabileceğini öne sürerken, Finlandiya Hava Kuvvetlerinden uçağın izlediği rotadan daha önce bilgilendirildiği açıklaması geldi, ancak Rus kargo uçağının yolunu kesmek için F/A 18C Hornet uçağı kaldırılıp kaldırılmadığını ne doğruladı ne de yalanlandı.

Hava kuvvetlerinin bu açıklaması, RU675’in “beklenmeyen bir rotada” olduğuna ilişkin önceki raporları yalanlıyor. Önceden bir uçuş planı sunulmuş olsa bile B747’nin ne yaptığını ya da neden yaptığına açıklık getirmiyor. Finlandiya Hava Kuvvetleri, bu konuda bilgi vermeyi geri çevirdi.

RU 675’in güzergâhı, Finlandiya Savunma Kuvvetlerinin bu tür olağandışı uçuşlara tepkisini test etmek için yararlı bilgiler sağlamış olabilir.

Ortak sınırı olan ve karşılıklı güvensizliği bulunmayan iki ülkeden Rusya, sınırın kendi tarafından havadan istihbarat elde etme araçlarına sahip olsa da böyle bir durumda Finlandiya Savunma Kuvvetlerinin cevabını merak etmiş olabilir.

Eski bir fikir

Ayrıca, uçakta ne olduğu da merak konusu. Aslında, ticarî uçaklara gözetleme araçları yerleştirmek hiç de benzeri görülmemiş bir fikir değil! Soğuk Savaş sırasında bu tür eylemler iki taraf için de kaygı konusuydu ve bu tür uçuşlar SSCB tarafında Aeroflot uçaklarıyla yapılırdı. 

Günümüzde, bu tür faaliyetlerin düzenlenmesi muhtemelen her zamankinden daha kolay olabilir çünkü yüksek derecede hassasiyete sahip elektronik donanım yıldan yılda daha küçük boyutlu hale geliyor.

RU657 sayılı uçuş için durumun böyle olduğu söylenmiyor, zaten halihazırda böyle bir iddiayı destekleyecek kanıt da yok. Ama böyle bir şeyi gözden ırak tutmamak da gerekiyor.

Bu alışılmamış uçuşun sebebi ne olursa olsun, ilgi çekmeyi, hatta Finlandiya’da belli bir dereceye kadar kaygı uyandırmayı başardı. Belki de Moskova bu şekilde, Baltık bölgesinde belirsizliğe katkıda bulunmak istemiş olabilir.

Baltık bölgesi

Son günlerde, Baltık bölgesinde Rusya’nın baş rolü üstlendiği birtakım askerî faaliyetlere sahne olmuş ve bölge ülkeleriyle NATO, bunlara hem sözlü hem de askerî yanıt vermişti.

Baltık denizinde Rus donanmasının varlığını takviye etmesi, İsveç’in stratejik Gotland adasına altı çıkartma gemisi göndermesine yol açtı.

İsveç aynı zamanda, 14 Ocak’tan beri kendi hava sahasında nükleer tesisleri üzerinde uçan ve kime ait olduğu anlaşılamayan dronların karıştığı bir dizi olayla ilgili soruşturma açtı.

Baltık bölgesinin bir başka ülkesi olan Danimarka da Ukrayna’ya karşı Rus tehdidi olarak gördüğü gelişmelere karşı bir dizi ek askerî önlem alındığını ve Peter Willemoes firkateyninin Baltık Denizi’nde devriye görevi için NATO Deniz Kuvvetlerinin emrine verileceğini açıkladı.

Rusya tarafında ise Ukrayna ile 1.100 km’lik sınırı paylaşan Belarus ile Belarus topraklarında ortak askerî tatbikat hazırlıkları yapılıyor.

Rusya’nın başka bölgelerinde düzenlenen manevralar, Moskova’nın batıya, Ukrayna sınırlarına ek kuvvetler sevk edebileceği yolunda spekülasyonlara yol açtı. 

AirBridgeCargo'nun Finlandiya toprakları üzerinde uçmasının masum bir açıklaması olabilir. Ama aynı zamanda daha fazla karmaşa çıkarmak için bilerek yapılan bir eylem de olabilir, herhangi bir başka nedenle böyle bir karmaşanın riskini almaya değer bir eylem de olabilir.

Mevcut Doğu-Batı çıkmazında riskler açık biçimde yüksek. Baltık bölgesindeki jeopolitik durum, bu tür gerginlikler sırasında hâlâ kilit bir alan olma olasılığının yüksek olduğu anlamına geliyor. RU675 uçuşunun acayip rotası bu gerçeği güçlendiriyor.