Ahmet Zorlu

HEYBET HASTALIĞI..

Tarih: 15-09-2021 18:59:00 Güncelleme: 15-09-2021 18:59:00

Son zamanların modası her şeyde büyük, daha büyük ve en büyüğü aramak.

Bize bir zamanlar “küçüğü” olmaya can attığımız ve zaman zaman da “olduk” sanarak pek ziyade sevindiğimiz Amerika’dan ithal olsa gerek bu hastalık.

Biz böyle değildik.

İnsan ölçekliydi her yaptığımız; insanı ezen değil insanla bütünleşen ve insanı ortaya çıkaran ölçülerdeydi yapıtlarımız.

Kendi kültürümüzden koptukça kendi ölçülerimizi de kaybettik.

Ve her şeyimizi irinin ve kocamanın heybetine kurban vermeye başladık.

En büyük bina tutkumuz şimdilerde camilerimize sıçramaya başladı. Yakın zamana kadar en büyük yarış konumuz olan yüksek minareyle yetinmiyoruz artık.

Mimar Sinan’dan daha büyük cami yapmak gibi hem akıl almaz hem akla ziyan bir gayretkeşliğe soyunuyoruz.

Bu devirde Mimar Sinan’ın yaptıklarından daha büyük cami, daha büyük medrese, daha büyük köprü, daha büyük hastane yapmak marifet değil. Marifet onun eserlerinden daha uyumlu, daha zarif, daha işlevsel ve çağından ileri eserler ortaya koyabilmektir.

Onun kendi çağının teknolojisinin çok önüne çıkan mühendislik bilgisine yetişmek ama ondan da önemlisi onda ve onun çıraklarındaki eserin çevreyle ve kendisiyle uyumunu yakalayabilmek. Kısacası altın oranı ortaya koyabilmek! Zor olan budur ve bugünün sanatçısını yükseltecek olan da işte bu zor olandır.

Ancak bu gün yaptıklarımız, insana dair değil.

İçinde Adalet olmayan Görkemli Adliye Sarayları.

İçinde Cemaat olmayan 60 bin kişilik Camiler.

İçinde hizmet olmayan kamu binraları.

Geçenlerde bir mühendis dostumla konuşurken “Niye hep iriden, kocamandan yanayız” diye sordum.

“Küçük olanı inşa etmeyi, küçükteki estetiği yakalamayı beceremediğimiz için büyük olanı tercih ediyoruz. Estetikteki kusurlarımızı büyüklüğün heybetinde gizliyoruz” dedi.

Prof. Dr. İlber Ortaylı toplum olarak “ölçüyü kaybettiğimiz”i söyler. Ölçünün kaybolması sadece mimaride söz konusu değil, hemen her alanda geçerli bir hal.

Sayın Başbakanın, Başbakanlık makamı olarak inşa ettirdiği, sonra kıyamayıp Cumhurbaşkanı olarak kendisinin yerleştiği ve adına da Aksaray denilen yapı.

Göcekteki mütevazi yazlığın Saraya dönüştürülmesi.

Ahlat'ta yılda bir gün düzenlenen tören için yaptırılan Köşk.

Devlet zevatımızın sahip olduğu uçak filoları.

Daha yüzlercesini sayabileceğimiz örnek.

Bunlar, yakalandığımız toplumsal büyüklük hastalığımızın dışa vurumlarıdır, yansımalarıdır.

Millet olarak vakit geçirmeden aklımızı başımıza almalı, bu büyüklük hastalığının, üstesinden vakit geçirmeden gelmeliyiz.

Unutmayalım. Şaaaşa, kibir gibi illetlerin dışa vurumudur bu büyük merakı.

Bu kibir hastalığının bulaştığı toplumlar iflah olmaz, yok olur.

Hem, kaldı ki, kibir taslayacak konumumuzda yok.

İnsanlarının kahır ekseriyeti açlık, neredeyse 4"te üçü yoksulluk sınırının altında yaşayan bir toplumun nesine büyüklenmek, büyüklük hastalığına yakalanmak.

Ancak malesef, duruşumuzdan bakışımıza, susuşumuzdan konuşmamıza kadar taban tabana zıt olan hallerimizde bile aşırı bir ölçüsüzlük var.

Kendi değer ölçülerimizin insan ölçekli mütevazı ama sağlam sınırlarına çekilmedikçe; kendi geleceğimizi sağlam temellere oturtmamız söz konusu olamaz.

Denge ve uyum; büyüklükten daha önemli ve daha gereklidir.

Ahmet ZORLU