31 Mart 2024 tarihindeki yerel seçimlerle göreve gelen belediye başkanlarından, haklarındaki "terör örgütü" bağlantılı dava ya da mahkumiyet kararları nedeniyle görevden uzaklaştırılan ve yerlerinde "kayyum" atananların sayısı dokuza yükseldi. 

Son olarak Mersin'in Akdeniz ilçesi belediye başkanı ve dört belediye meclisi üyesi "terör örgütü üyeliği" suçlamaları kapsamında tutuklanmaları üzerine İçişleri Bakanlığı tarafından görevden uzaklaştırıldı.  

Böylece bir büyükşehir (Mardin), üç şehir (Hakkari, Batman, Tunceli) ve beş ilçe (Esenyurt, Halfeti, Ovacık, Bahçesaray, Akdeniz) belediye başkanları haklarındaki mahkumiyet kararlarının ardından görevden uzaklaştırıldı ve yerlerine kayyum atandı. 

Bu belediyelerden sadece Esenyurt (İstanbul) ilçe belediyesinde Cumhuriyet Halk Partisi'nden (CHP), diğerlerinde ise Halkların Eşitlik ve Demokrasi Partisi’nden (DEM Parti) seçilmiş başkanlar görev yapıyordu.  

Türkiye’de yerel seçimler yoğun bir propaganda döneminin ardından 31 Mart 2024 tarihinde yapıldı. Seçim sonrasındaki ilk tartışma Van’da yaşandı ve yarışı önde tamamlayan DEM Parti’li Abdullah Zeydan’ın hakkındaki davalar nedeniyle “memnu hakları” elinden alınarak, mazbatası verilmedi. 

Bu işlemin ardından, seçimden ikinci sırada çakın AK Parti adayı Abdulahat Arvas’a teslim edildi. Yaşanan hukuki süreç ve protestoların ardından Zeydan mazbatasını alarak görevine başladı. 

31 Mart seçimlerinin ardından göreve gelen belediye başkanlarına ilişkin görevden uzaklaştırma süreçleri şöyle:

-Hakkari Belediyesi: Hakkari'de DEM Parti'den Belediye Başkanı seçilen  Mehmet Sıddık Akkış, 3 Haziran 2024 tarihinde "terör örgütü" bağlantılı suçlamalar nedeniyle seçimden 65 gün sonra görevinden uzaklaştırıldı. Akkış’ın yerine Hakkâri Valisi Ali Çelik “belediye başkan vekili” olarak atandı. 

-Esenyurt Belediyesi: İstanbul’un Esenyurt ilçesinin CHP'li Belediye Başkanı Ahmet Özer, 30 Ekim 2024 tarihinde gözaltına alındı "terör örgütü" bağlantılı suçlamalar nedeniyle tutuklandı. Özer’in yerine İstanbul Vali Yardımcısı olarak görevlendirilen Can Aksoy “belediye başkan vekili” olarak getirildi. O tarihte Beyoğlu Kaymakamı olan Aksoy’un vali yardımcılığına atanmasına ilişkin karar ise 3 Kasım’da Resmî Gazete’de yayımlandı.  31 Mart’taki seçimlerde sandıkta çıkan Özer, 216 gün görevde kaldı. 

-Mardin Büyükşehir Belediyesi: DEM Parti'den seçilen Mardin Büyükşehir Belediye Başkanı Ahmet Türk, "terör örgütü" bağlantılı dava ve hapis cezaları nedeniyle 4 Kasım 2024 tarihinde görevden uzaklaştırıldı. Mardin Valisi Tuncay Akkoyun Mardin Büyükşehir Belediye Başkan Vekili olarak görevlendirildi. Ahmet Türk, 219 gün görevde kalabildi. 

-Batman Belediyesi: Batman'ın DEM Parti'li Belediye Başkanı Gülistan Sönük, 4 Kasım 2024 tarihinde "terör örgütü" bağlantılı suçlamalar nedeniyle görevden uzaklaştırıldı. 219 gün görevde kalan Sönük'ün yerine Batman Valisi Ekrem Canalp “Batman Belediye Başkan Vekili olarak görevlendirildi. 

-Halfeti Belediyesi: Şanlıurfa’nın Halfeti ilçesinin DEM Parti'li Belediye Başkanı Mehmet Karayılan da 4 Kasım 2024 tarihinde İçişleri Bakanlığı’nca görevinden uzaklaştırıldı. 219 gün görevde kalan Karayılan'ın yerine Halfeti Kaymakamı Hakan Başoğlu “belediye başkanvekili” olarak atandı. 

-Tunceli Belediyesi: İçişleri Bakanlığı, 22 Kasım 2024 tarihinde, Tunceli Belediye Başkanı Cevdet Konak'ın "terör örgütü" bağlantılı dava ve soruşturmalar nedeniyle görevden alınmasına karar verdi. DEM Parti'li Cevdet Konak'ın yerine Tunceli Valisi Bülent Tekbıyıkoğlu "belediye başkanvekili" olarak görevlendirildi. Konak, toplam 237 gün belediye başkanlığı yapabildi. 

-Ovacık Belediyesi: Tunceli'nin Ovacık ilçesinin DEM Parti'li Belediye Başkanı Mustafa Sarıgül de 22 Kasım 2024 tarihinde "terör örgütü" bağlantılı hapis cezası ve soruşturmalar nedeniyle görevden alındı.  Sarıgül'ün yerine Ovacık Kaymakamı Hüseyin Şamil Sözen "belediye başkan vekili" olarak görevlendirildi. Sarıgül, 237 gün görevde kalabildi. 

-Bahçesaray Belediyesi: Van'ın Bahçesaray ilçesinin DEM Parti'li Belediye Başkanı Belediye Başkan Ayvaz Hazır’ın hakkındaki "terör örgütü" bağlantılı hapis cezası ve soruşturmalar nedeniyle 29 Kasım 2024 tarihinde görevden uzaklaştırıldı. 244 gün görevde kalan Hazır'ın yerine Hazır’ın yerine Bahçesaray Kaymakamı Harun Arslanargun'un "belediye başkanvekili" olarak atandı.  

-Akdeniz Belediyesi: Mersin'in Akdeniz ilçesinin DEM Parti'li Belediye Başkanı Hoşyar Sarıyıldız, 13 Ocak 2025 tarihinde, hakkındaki "terör örgütü" bağlantılı suçlamalar nedeniyle tutuklandı ve görevden uzaklaştırıldı. 289 gün görevde kalan Sarıyıldız'ın yerine Akdeniz Kaymakamı  Zeyit Şener "Belediye Başkan Vekili" olarak görevlendirildi. belirtildi. 

Yasal dayanak

Bakanlığın bugüne kadarki görevden uzaklaştırma kararlarında, yasal dayanak olarak “Anayasa'nın 127’nci maddesi ile 5393 sayılı Belediye Kanunu'nun 47’nci maddesi gereğince geçici bir tedbir olarak İçişleri Bakanlığınca görevden uzaklaştırıldığı”, “5393 sayılı Belediye Kanunun 45 ve 46’ncı maddeleri uyarınca” da “belediye başkan vekili görevlendirildiği” belirtiliyor.

İlgili düzenleme, terör suçları nedeniyle görevden uzaklaştırılan belediye başkanlarının yerine İçişleri Bakanlığı ya da valiliklerce görevlendirme yapılmasına yetikisi veriyor.